Cườm nước là gì, có mổ được không?

Cườm nước là một bệnh lý nguy hiểm làm tổn thương dây thần kinh thị giác, có thể dẫn đến mù lòa ở người lớn và trẻ sơ sinh. Vậy cườm nước là gì, có nguy hiểm không, có mổ được không? Cùng Patrick Eyewear tìm hiểu nhé.

Cườm nước là gì?

Cườm nước còn được gọi là Glaucoma hay còn gọi là thiên đầu thống (theo cách gọi của người miền Bắc), hoặc còn được gọi là tăng nhãn áp. Cườm nước ở mắt xuất hiện khi áp lực trong mắt bị tăng cao, dẫn đến tổn thương các dây thần kinh thị giác liên kết giữa mắt và não bộ.

Tình trạng này nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng lúc, có thể dễ dẫn đến mù lòa vĩnh viễn hoặc nhẹ thì ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực của mắt.

Một đôi mắt bình thường sẽ có hình dáng tựa như một quả cầu, đường kính dao động khoảng 2cm, bên trong có chứa chất lỏng được gọi là thủy dịch. Thủy dịch này có nhiệm vụ duy trì sự cân bằng và nuôi dưỡng các cơ quan trong mắt trong mắt bằng cách lưu thông liên tục.

Sau đó chúng sẽ thoát ra ngoài mắt thông qua các lỗ nhỏ ở mắt để trở lại cơ thể. Khi các lỗ này bị tắc nghẽn hay thu hẹp, thủy dịch bị ứ đọng từ đó xuất hiện tình trạng mắt bị tăng nhãn áp làm cho các dây thần kinh thị giác bị tổn thương, suy giảm thị lực và có nguy cơ cao bị mù lòa.

Cườm nước ở mắt là bệnh lý thường gặp và trong giai đoạn đầu của bệnh lý các triệu chứng không rõ ràng, biểu hiện rất mờ nhạt, làm cho người bệnh khó nhận biết. Nếu cườm nước ở mắt được phát hiện sớm và có thể điều trị đúng cách thì có thể ngăn chặn quá trình tiến triển của bệnh lý, giúp người bệnh có thể tránh khỏi nguy cơ suy giảm thị lực và mất thị lực vĩnh viễn rất cao.

Nguyên nhân gây cườm nước là gì?

Bệnh cườm nước xuất hiện do tình trạng tăng áp lực trong mắt hay lưu lượng máu đến các dây thần kinh thị giác bị suy giảm.

Nguyên nhân gây cườm nước có thể là do yếu tố di truyền, bẩm sinh hoặc có thể là những tổn thương từ bên trong mắt. Tăng áp lực trong mắt hay tăng thủy dịch có thể dẫn đến tình trạng mắt bị cườm nước. Tuy nhiên, không phải người nào bị tăng áp lực thủy dịch thì sẽ điều bị cườm nước.

Những nguyên nhân có thể làm tăng nguy cơ bị cườm nước:

• Tuổi tác: Theo người cuộc khảo sát thì trong 10 người ở độ tuổi trên 75 thì sẽ có 1 người mắc chứng cườm nước.
• Dân tộc: Người châu Phi, châu Á hoặc Caribbean sẽ có nguy cơ cao bị cườm nước.
• Di truyền: Trong gia đình có bố mẹ bị cườm nước thì trẻ em sẽ có nguy bị cườm nước cao hơn so với những đứa trẻ khác.
• Chấn thương mắt: Một vài tổn thương ở mắt có thể làm suy giảm thị lực và tăng nguy cơ cao bị cườm nước. 
• Tật khúc xạ nặng: Người bị cận thị nặng sẽ có nguy cơ bị cườm nước cao hơn so với những người khác
• Tăng huyết áp: Người bị tăng huyết áp là những đối tượng nằm trong danh sách những người có nguy cơ cao bị cườm nước.
• Hút thuốc, sử dụng chất kích thích: Những người hút nhiều thuốc lá hoặc thường xuyên sử dụng chất kích thích sẽ có nguy cơ cao bị cườm nước hơn so với những người có thói quen sinh hoạt lành mạnh.
• Giác mạc bị biến dạng: Độ dày giác mạc bị giảm đi, nó sẽ giảm khả năng chịu lực, nội nhãn sẽ tăng áp lực từ đó gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến thị lực và đặc biệt là tăng nguy cơ bị cườm nước rất cao.

Triệu chứng của bệnh cườm nước là gì?

Bệnh cườm nước có 2 loại, cấp tính và mạn tính. Cườm nước cấp tính sẽ tiến triển rất nhanh, trong khi đó cườm nước mạn tính thường tiến triển rất chậm. Tuy nhiên, trong đó có một số bệnh nhân bị cườm nước một bên mắt và cả hai bên mắt.

• Cườm nước cấp tính: Người bệnh sẽ bị đau nhức ở mắt, đau nửa đầu ít hoặc dữ dội, buồn nôn, đau bụng hay suy giảm thị lực, đỏ mắt, đồng tử giãn lớn và mắt căng cứng.
• Cườm nước mạn tính: Tình trạng bệnh phát triển chậm ít biểu hiện, khó nhận biết. Triệu chứng điển hình là xốn nhẹ ở mắt, mắt bị mỏi, thị lực kém.

Tuy nhiên, dù cườm nước dạng mạn tính hay cấp tính đều có thể gây tổn thương đến các dây thần kinh thị giác. Vì thế, việc phát hiện sớm bệnh lý cườm nước ở giai đoạn đầu là điều quan trọng có để bảo vệ thị lực.

Triệu chứng của trẻ đang bị cườm nước: Trẻ nhạy cảm với ánh sáng, khóc thét khi bật đèn, khi bú no thường sẽ úp mặt vào trong ngực mẹ, mắt bé chảy nước mắt sống ở hai bên mắt, trẻ thường nheo mắt. Trẻ mắc chứng cườm nước sau 6 tháng tuổi sẽ bị suy giảm thị lực, mắt trẻ nở to con ngươi cũng to lên như mắt trâu, gọi là hội chứng “mắt trâu” ở trẻ nhỏ.

Tăng nhãn áp ở mắt có thể được phát hiện sớm bằng các phương pháp sau đây:

• Soi cấu trúc mắt: Bác sĩ sử dụng ống kính lúp đặc biệt để kiểm tra võng mạc và thần kinh thị giác, nhằm phát hiện các vấn đề liên quan đến mắt.
• Đo nhãn áp: Dùng dụng cụ đo áp suất trong mắt, sẽ phát hiện sớm tình trạng tăng nhãn áp bên trong mắt.
• Kiểm tra mắt: Dùng đồ mắt kiểm tra thị lực ở khoảng cách khác nhau.
• Khả năng nhìn ngoại vi: Đây là phương pháp nhằm kiểm tra tầm nhìn ngoại vi, đây là một một dấu hiệu tăng nhãn áp sớm.
• Kiểm tra giác mạc: Đây là phương pháp kiểm tra độ dày giác mạc từ đó có thể hỗ trợ tốt cho việc chẩn đoán các bệnh lý ở mắt, tăng nhãn áp và tình trạng cườm nước sớm ở mắt.

Đối tượng có nguy cơ cao bị cườm nước

Thông thường cườm nước là bệnh lý thường gặp ở độ tuổi 40 trở lên, phổ biến nhất là những người trong độ tuổi từ 70 - 80 tuổi, đặc biệt là những người phụ nữ thường xuyên bị căng thẳng, lo âu và chịu nhiều áp lực. 

Bệnh cườm nước có di truyền không? Câu trả lời là có. Bố hoặc mẹ bị cườm nước thì đứa trẻ sinh ra sẽ có nguy cơ bị cườm nước cao gấp 5 đến 6 lần so với những đứa trẻ khác.

Bệnh cườm nước ở người lớn tuổi thường rất dễ nhầm lẫn với bệnh lý lão thị, vì thế thông thường bệnh lý được phát hiện ở giai đoạn muộn. Trong một số trường hợp, người bệnh chỉ phát hiện bệnh lý khi kiểm tra thị lực và thường ở giai đoạn muộn thì những tổn thương ở dây thần kinh thị giác không còn khả năng hồi phục.

Có mấy loại cườm nước?

Cườm nước góc mở

Cườm nước góc mở là một dạng rất phổ biến của bệnh lý cườm nước ở mắt, góc thoát thủy dịch bị tắc nghẽn toàn phần hoặc một phần, dẫn đến tình trạng tăng áp suất bên trong mắt. Lâu dài, tình trạng này có thể dẫn đến tổn thương dây thần kinh thị giác. Tuy nhiên, quá trình này có thể tiến triển chậm rãi và không hề gây đau đớn, khiến cho người bệnh không thể phát hiện sớm.

Cườm nước góc đóng

Cườm nước góc đóng còn được gọi là chứng tăng nhãn áp góc đóng theo dân gian còn gọi là thiên đầu thống, khi các góc thoát của thủy dịch bị đóng hoàn toàn dẫn đến tình trạng tăng áp suất trong mắt một cách đột ngột, tình trạng này có thể mang đến nhiều nguy hiểm cho bệnh nhân. 

Người bị bệnh cườm nước góc đóng thường sẽ có các triệu chứng như: Đau đầu, đau mắt, khi nhìn vào bóng đèn xuất hiện các quầng sáng quanh mắt,… Khi mắt xuất hiện những dấu hiệu bất thường hoặc một trong những dấu hiệu trên đây thì  người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện để thăm khám và điều trị sớm nhất.

Các dạng bệnh cườm nước

• Exfoliation syndrome - hội chứng giả bong: Cũng giống như Glaucoma góc mở, nhưng trên góc thoát thủy dịch và thủy tinh thể lại có các chất màu trắng tích tụ một cách bất thường. Chúng kết hợp với sắc tố sau mống mắt, gây tắc nghẽn thủy dịch.
• Tăng nhãn áp sắc tố: Tình trạng này thường gặp ở những người bị cận thị hay trẻ em, các hạt sắc tố trong tế bào lót nằm ở mặt sau mống mắt vỡ ra làm tắc nghẽn kênh thoát thủy dịch.

Điều trị bệnh cườm bằng cách nào?

Điều trị cườm nước sớm bằng cách sử dụng thuốc điều trị, phẫu thuật mắt thông thường hay phẫu thuật mắt bằng laser làm chậm sự phát triển của bệnh lý. 

Thuốc điều trị cườm nước

Thuốc điều trị cườm nước thường là thuốc dạng viên hoặc là thuốc nhỏ mắt, có tác dụng giảm áp lực bên trong mắt, nhờ vào việc tăng cường thoát lưu thủy dịch trong mắt. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc điều trị cườm nước, người bệnh cần có sự thăm khám và chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa. 

Thuốc nhỏ mắt chứa hợp chất prostaglandin, như timolol, alpha-adrenergic hay chất gây ức chế anhydrase carbonic. Những loại thuốc này này thường sử dụng điều trị chứng tăng nhãn áp. Thuốc cholinergic (hay pilocarpine) cũng từng được sử dụng trong quá trình điều trị cườm nước trước đây, nhưng hiện tại loại thuốc này không còn được dùng phổ biến. 

Thông thường các loại thuốc nhỏ mắt điều trị cườm nước điều an toàn cho mắt và sức khỏe, nhưng nó có thể xuất hiện nhiều tác dụng phụ khác. Trong một số trường hợp, bệnh nhân cần sử dụng suốt đời, cần được các bác sĩ thăm khám và kiểm tra định kỳ theo dõi tình trạng thần kinh thị giác và nhãn áp. 

Bệnh tăng nhãn áp không có các triệu chứng rõ rệt, người bệnh thường dễ quên và ngưng sử dụng thuốc. Vì thế, người bệnh nên chú ý sử dụng thuốc điều độ, đảm bảo đúng liệu trình.

Phẫu thuật Laser điều trị cườm nước

Các bác sĩ dùng tia laser argon phẫu thuật tạo hình lại vùng bè trabeculoplasty, bằng cách dùng tia laser argon tác động lên các lớp sợi collagen quanh vùng bè, nhằm tăng khả năng thoát thủy dịch ra ngoài. 

Quá trình thực hiện phẫu thuật phải thực hiện tại bệnh viện, phòng khám hay cơ sở y tế uy tín. Sau phẫu thuật bệnh nhân sẽ hồi phục nhanh và có thể về nhà sau thủ thuật. 

Phương pháp phẫu thuật laser có thể làm xuất hiện tác dụng phụ là chứng tăng nhãn áp tạm thời, có thể kiểm soát tình trạng này bằng cách sử dụng thuốc nhỏ mắt có tác dụng hạ nhãn áp. Tác dụng phụ hiếm gặp khác khi sử dụng tia laser điều trị cườm nước là có thể làm bỏng giác mạc, nhưng vết bỏng này có thể lành lại.

Phẫu thuật điều trị cườm nước thông thường

Người bị tăng nhãn áp quá cao, việc sử dụng thuốc nhỏ mắt và thuốc điều trị không kiểm soát được tình trạng bệnh hay xuất hiện những tác dụng phụ bất thường và không thể chịu đựng thì có thể lựa chọn phương pháp phẫu thuật cườm nước thông thường.

Phương pháp phẫu thuật này nhằm tạo ra lỗ nhỏ trong mắt tạo điều kiện thuận lợi cho thủy dịch thoát ra dễ dàng. Vá các bác sĩ cũng sẽ tạo hình lỗ thoát dịch dưới kết mạc (lớp màng mỏng bao quanh mắt) để có thể dẫn lưu chất lỏng tích tụ được thoát ra ngoài và hấp thụ ngược vào trong máu.

Cách phòng ngừa bệnh cườm nước hiệu quả

Cườm nước là bệnh lý nguy hiểm ở mắt, có nguy cơ cao dẫn đến mù lòa. Tuy  không thể phòng ngừa nó một cách hoàn toàn, nhưng chúng ta có thể làm giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cườm nước bằng cách thay đổi một lối sống lành mạnh, duy trì điều đặn việc khám mắt định kỳ hay điều trị sớm các vấn đề và bệnh lý về mắt. 

Cườm nước góc mở là bệnh lý không thể phòng ngừa, người bệnh cần được chẩn đoán sớm để có thể điều trị sớm nhất, mới có thể ngăn ngừa bệnh tiến triển nhanh, làm chậm quá trình suy giảm thị lực. 

Cườm nước góc đóng có thể được phòng ngừa bằng cách cắt mống mắt chu biên, thường được thực hiện trong giai đoạn đầu khi có xuất hiện góc đóng nhưng chưa bị tăng nhãn áp nặng, cách làm này có thể ngăn ngừa tình trạng mù lòa.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ gây ra bệnh cườm nước bao gồm tiền sử gia đình, tuổi tác, tiểu đường, cao huyết áp hay tổn thương ở mắt... Để phòng ngừa bệnh cườm nước hiệu quả, tốt nhất chúng ta cần nên khám mắt định kỳ 3-6 tháng một lần đối với những người từ độ tuổi 40 trở lên hay người có tiền sử người thân đã mắc bệnh. 

Việc duy trì chế độ ăn uống khoa học và cân đối, kết hợp tập thể dục đều đặn, hạn chế căng thẳng và stress hay bảo vệ mắt cũng là một trong những cách phòng ngừa bệnh cườm nước hiệu quả. 

Xem thêm: Cườm khô là gì?

Với những thông tin chia sẻ trên, Patrick Eyewear hy vọng bạn đã có cái nhìn tổng quan hơn về bệnh lý cườm nước ở mắt. Nếu bạn vẫn còn thắc mắc nào hay cần tư vấn thêm về cách chăm sóc và bảo vệ mắt thì hãy liên hệ ngay với chúng tôi. Patrick Eyewear luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trong con đường bảo vệ và chăm sóc đôi mắt sáng khỏe mỗi ngày.